Járiyalaw etikasí
«Ózbekstan Respublikası Ilimler akademiyası Qaraqalpaqstan bóliminiń Xabarshısı» jurnalı izertlew etikasınıń eń joqarı standartlarına say túrde ilimiy izertlewlerdiń keń kólemin jarıtıw hám alımlar izlenisleriniń nátiyjeleri menen keń ilimiy jámiyetshilikti tanıstırıwǵa baǵdarlanǵan.
Járiyalaw procesiniń qatnasıwshıları, atap aytqanda avtor(lar), ilimiy redaktor, recenzent, juwaplı xatker, «Ózbekstan Respublikası Ilimler akademiyası Qaraqalpaqstan bóliminiń Xabarshısı» jurnalınıń redakciya jámááti aǵzaları «Ózbekstan Respublikası Ilimler akademiyası Qaraqalpaqstan bóliminiń Xabarshısı» ilimiy jurnalı ushın járiyalaw etikasınıń (bunnan bılay – járiyalaw etikası) principleri, normaları hám standartların sózsiz tutınıwı kerek. Járiyalaw etikası Járiyalaw etikası boyınsha Komitettiń (SORE) xalıq aralıq publikaciyalıq etikalıq normasına sáykes islep shıǵılǵan.
Járiyalaw etikası redaktorlar, recenzentler hám avtorlardıń etikalıq jaqtan ózin uslap-tutıwınıń normaları, principleri hám standartların, máplerdiń soqlıǵısıwın anıqlaw, etikalıq emes minez-qulıq, maqalanı qaytarıw (retrakciya), dúzetiw hám biykarlaw boyınsha ilajlardı belgileydi.
Etika principleri «Ózbekstan Respublikası Ilimler akademiyası Qaraqalpaqstan bóliminiń Xabarshısı» jurnalınıń betlerinde járiyalanıp atırǵan materiallardıń birpútinligin támiynlew hám qollap-quwatlaw, járiyalaw procesi qatnasıwshılarınıń ortasında isenim hám sıylasıqlı qatnastı ornatıw, sonday-aq soqlıǵısıwdıń aldın alıw yamasa qısqa pursatta onı sheshiw ushın áhmiyetli.
Nátiyjelerdiń isenimliligi hám oǵan tiyisli máseleler
Járiyalanǵan materiallarda berilgen nátiyjelerdiń sapası hám isenimli ekenliginde jurnal oqıwshıları taqıyıq bolıwın támiyinlew ushın «Ózbekstan Respublikası Ilimler akademiyası Qaraqalpaqstan bóliminiń Xabarshısı» jurnalı tómendegi qaǵıydalardı tutınadı:
Materiallarda qollanılǵan hám berilgen maǵlıwmatlar (sonıń ishinde súwretler) qollap-quwatlawǵa yamasa ózi qálegen juwmaqlarǵa erisiw maqsetinde qálbekilestiriliwi, ózgertiliwi yaki basqa jol menen burmalanbawı tiyis.
Nátiyjelerdiń isenimli ekenligin tekseriw imkaniyatın támiyinlew ushın avtorlar soranım boyınsha tiyisli hújjetlerdi yamasa basqa maǵlıwmatlardı usınıwǵa tayar bolıwı kerek. Tiyisli hújjet qayta islenbegen maǵlıwmatlar, úlgiler, jazıwlar hám t.b. ibarat bolıwı itimal.
Bul talap qupıya menshik múlk túrindegi jasırın maǵlıwmatqa tiyisli emes.
Plagiat hám oǵan tiyisli máseleler
Usınılǵan qoljazbalar áweli járiyalanǵan bolmawı kerek (tolıǵı menen yaki onıń bólimleri), eger de jańa jumıs ilgeride járiyalanǵan jumıstıń keńeytpesi bolmasa. Qoljazbada qosımsha úles tuwralı anıq kórsetiliwi kerek.
Ózgelerge tiyisli maǵlıwmatlar, tekst yaki teoriyalar avtorǵa tiyislidey etip usınılmawı kerek.
Ózgelerdiń jumısın tiyisli dárejede tán alıw jumıstıń tolıq dáreksózin usınıw arqalı beriliwi kerek, sonıń ishinde ayqın nusqalanıp atırǵan (derlik sózbe-sóz) hám ulıwmalastırıp berilip atırǵan hám/yaki parafrazlanǵan (óz sózi menen berilip atırǵan) material. Jalǵız tırnaqshalar – sózbe-sóz dáreksózler ushın qollanıladı (qarańız: «Ózbekstan Respublikası Ilimler akademiyası Qaraqalpaqstan bóliminiń Xabarshısı» jurnalı stili boyınsha qollanba)
Plagiatqa tekseriwde «Ózbekstan Respublikası Ilimler akademiyası Qaraqalpaqstan bóliminiń Xabarshısı» jurnalı sáykes túrdegi baǵdarlamalıq támiyinlewlerden paydalanıwı múmkin.
Avtorlıq huqıq penen qorǵalǵan qálegen materialdı engiziw ushın ruxsatlar avtor tárepinen qorǵalǵan bolıwı kerek.
Qoljazbalardıń avtorlıǵı
Avtorlar (hám basqa birge islesiwshi jeke adamlar hám shólkemler) óz úlesleri ushın múnásip tán alınıwın kepillew ushın «Ózbekstan Respublikası Ilimler akademiyası Qaraqalpaqstan bóliminiń Xabarshısı» jurnalı tárepinen tómendegi qaǵıydalar qollanıladı.
Qoljazba tapsırılǵanǵa shekem juwapker avtor «Ózbekstan Respublikası Ilimler akademiyası Qaraqalpaqstan bóliminiń Xabarshısı»na qoljazbanı jollawǵa birgeliktegi avtorlar kelisim bergenin ayqınlastırıwı kerek.
«Ózbekstan Respublikası Ilimler akademiyası Qaraqalpaqstan bóliminiń Xabarshısı» jurnalına arzada birneshshe avtorlar kórsetilgen bolsa, olar nátiyjeler ushın kollektiv minnetlemeni hám juwapkershilikti teńdey kóteriw ushın jumısqa jetkilikli dárejede úles qosqan bolıwı shárt.
«Ózbekstan Respublikası Ilimler akademiyası Qaraqalpaqstan bóliminiń Xabarshısı» jurnalına dáslepki tapsırǵan waqta avtor-korrespondentler avtorlıq tuwralı maǵlıwmat barlıq avtorlar tárepinen anıqlanǵanın hám kelisilgenin ayqınlastırıwı kerek. Buǵan avtorlardıń tolıq dizimi, avtor-korrespondent hám avtorlar dizimi jatadı.
Jurnalda járiyalawǵa qabıl etilgennen keyin avtorlıqqa tiyisli heshqanday ózgerisler qabıl etilmeydi yaki dizimge ózgerisler engizilmeydi. Dúzetiwlerdi recenzentler hám redaktor tárepinen soraǵan jaǵdayda bul qaǵıyda qollanılmaydı.
Avtorlar diziminiń ózgeriwi tiykarlı bolıwı kerek, hám, zárúr jaǵdayda, avtorlardıń atlarınıń jayǵastırılıwınıń qálegen ózgerisine yaki avtorlar diziminen atınıń óshiriliwine avtordıń óziniń razılıǵın tastıyıqlawshı xat penen qosa beriliwi kerek.
Izertlew etikası, maǵlıwmatlardı qorǵaw hám birlemshi maǵlıwmatlardı toplaw
«Ózbekstan Respublikası Ilimler akademiyası Qaraqalpaqstan bóliminiń Xabarshısı» jurnalına usınılǵan maqalaǵa engizilgen izertlew birlemshi maǵlıwmatlardı toplawdan ibarat bolsa, yamasa izertlewshiler ushın ádette ele járiyalanbaǵan maǵlıwmatlardı paydalanǵan bolsa, izertlewdi ótkeriwden aldın avtorlar izertlew etikasına muwapıq kelisimin/razılıǵın alıwı kerek.
Izertlewde yaki derekte paydalanılatuǵın barlıq ekilemshi maǵlıwmatlar izertlew maqsetinde maǵlıwmatlardı erkin paydalanıwǵa ruxsat bergenin yaki bul ruxsat alınǵanın maqala avtorları kepillewi shárt.
Apellyaciya procesi
Maqalanı qabıllaw yaki qabıllamaw tuwralı sheshim ekspert-recenzentlerdiń másláhátine tiykarlanadı.
Redakciya jámááti sapa júzesinen soranım boyınsha apellyaciyanı qaramaydı. Apellyaciya tek ǵana tómendegi jaǵdaylarda qaraladı:
- Recenzent yaki redakciya jámááti aǵzasına qatnasta mápler soqlıǵısıwı anıqlanǵan jaǵdayda.
- Ekspert bahalaw procesinde qupıyalıq saqlanbaǵan jaǵdayda, bul qálegen baǵdarǵa tiyisli bolıwı múmkin.
- Recenzentlerge zárúrli maǵlıwmat berilmegen, mısalı, qosımsha nátiyjeler yaki sanlar berilmegen jaǵdayda.
- Barlıq apellyaciyalar qaraladı, hám olardı beriwshiler joqarıda keltirilgen kriteriylerge olardıń apellyaciyası sáykesligi tuwralı xabar beriledi.
- Apellyaciya hár tárepleme qaralıwı tiyis bolsa, bul bas redaktor yamasa birinshi márte qarap shıǵıwda qatnaspaǵan redakciya jámáátiniń biyǵárez aǵzası tárepinen ámelge asırıladı.
- Qálegen apellyaciyanıń nátiyjeleri tuwralı apellyaciya berilgen payıttan 1 ay ishinde avtorǵa xabar beriledi.
Qálegen apellyaciya bas redaktorǵa jollanıwı shárt (https://khabarshi-kkb.uz).